Grootse plannen voor eeuwfeest – Stadsarchief Delft

Grootse plannen voor eeuwfeest

30 maart 1946

Dit voorjaar verheugen Delftenaren zich op een groot feest. Delft viert 700 jaar stadsrechten, op 15 april 1246 verkregen van graaf Willem II van Holland. In de laatste week van maart worden de definitieve plannen gepresenteerd: een tentoonstelling over 700 jaar Delft, een openluchtspel op de Markt en een kermis. Dat is meer dan waar de meeste Delftenaren de afgelopen weken rekening mee hielden.

Op een koopje
De voorbereidingstijd voor het eeuwfeest is relatief kort. In januari komen zo’n zestig Delftenaren uit verschillende clubs en organisaties op een eerste vergadering bijeen. Hun doel is ambitieus. Ze willen een feestweek voor de Delftenaren én ze willen de buitenwereld laten zien dat Delft ‘geen doode stad is’. Toeristen moeten de weg naar hun stad kunnen vinden. Daarom worden de activiteiten gepland in de Hemelvaartsweek van 25 mei tot 1 juni, als de kans op goed weer groot is en er relatief veel mensen vrij zijn.
Op voorstel van BenW stelt de gemeenteraad 25.000 gulden beschikbaar. Dat is niet veel, want 17.000 gulden hiervan is al voor het Prinsenhof bestemd. Daar wordt een historische tentoonstelling gehouden. De gemeente zal verder speciale straatverlichting verzorgen, waardoor er nauwelijks budget overblijft voor festiviteiten. Burgerij en bedrijfsleven worden gevraagd de pot verder te spekken. Redacteuren van De Prinsestad zien het somber in: het dreigt een ‘grandiose mislukking’ te worden waarbij de burgerij wordt aangemoedigd om een feest te organiseren, maar het dan wel zelf moet betalen. Alles moet vlugvlug en op een koopje.

Ontwerp voor een affiche voor de viering van 700 jaar stadsrechten, reclamebureau Chapi. (TMS 70976)

Wel of geen kermis
Het college kiest als voorzitter van het feestcomité voor ir. S.H. Stoffel, liberaal gemeenteraadslid, directeur van machinefabriek Reineveld, voorzitter van de Kamer van Koophandel én voorzitter van vereniging Het Prinsenhof. De keuze voor hem lijkt praktisch, maar zet kwaad bloed bij wie ook iets anders wil dan alleen een expositie in een museum.
Veel Delftenaren hopen op een ouderwetse kermis, iets waar de gereformeerde burgemeester G. van Baren juist fel tegen is. Hij laat dan ook direct weten dat het niet de bedoeling is, maar dat er wel ‘gezellige vermakelijkheden’ zullen komen. De kerkenraad van de hervormde kerk ondersteunt zijn afwijzing en waarschuwt de gemeenteraad dat de kermis een groot gevaar is voor ‘de toch reeds zoo gedaalde moraliteit onder ons volk.’
Verschillende organisaties dreigen daardoor af te haken. De Oranjebond met minstens 35 buurtverenigingen ziet weinig mogelijkheden om dan nog zinvolle medewerking te kunnen verlenen. Ook winkeliers van de Delftsche Detaillisten Combinatie willen een flinke kermis, een lunapark. Het is loffelijk dat de gemeente de stad met 100.000 oranje lampjes gaat verlichten, maar daarvoor komt een Hagenees of Rotterdammer niet naar Delft. Er moet wel iets te beleven zijn. De winkeliers willen een feest dat brede lagen van de bevolking aanspreekt, niet alleen degenen die een historische tentoonstelling willen bezoeken.

Gratis sluitzegels
Critici zuchten als de organisatie nog een plan lanceert: een groot historisch spel op de Markt. De bekende schrijver en verzetsman Eduard Veterman wil meewerken aan zo’n stuk waar 150 Delftenaren in kunnen meespelen. Duizenden bezoekers worden verwacht voor dit evenement, maar daar is nog wel 20.000 gulden voor nodig. Burgers en bedrijven wordt gevraagd dit risico af te dekken. Er lijkt weinig animo om bij te dragen. Wie heeft er nog spaargeld in deze nog steeds moeilijke tijden?
In de tussentijd jaagt het feestcomité Delftse kunstenaars tegen zich in het harnas. Zij krijgen het verzoek belangeloos een sluitzegel te ontwerpen, een zegel om een envelop mee dicht te plakken. Kunstzinnige sluitzegels kunnen verkocht worden om geld voor het feest op te halen. In een gezamenlijke brief in De Prinsestad ageren twaalf kunstenaars tegen de gang van zaken. Onder andere Dirk Boode, Gradus van Eden en Ben Horsthuis hekelen de willekeur: de ontwerper van de tentoonstelling en het affiche worden namelijk wel betaald.
Eind maart klaart de lucht en keren de kansen als de Delftsche Handelsvereeniging zich in de discussie mengt. De vereniging weet het college te overtuigen van nut en noodzaak van een kermis voor de lokale ondernemers. Die doorbraak lost meteen een ander knelpunt op. Het inschrijfgeld van de kermisstandplaatsen gaat naar het garantiefonds voor het openluchtspel. Er is nog een financieel meevallertje. Kunstenaars willen niet, maar een reclamebureau is al onbezoldigd voor de sluitzegels aan de slag gegaan.

Nieuws over de feestvoorbereidingen lezen de Delftenaren in Veritas en De Prinsestad, maar hoe gaat het met de andere kranten? Daarover meer in het Bevrijdingsbulletin van 6 april 1946: Een zuivere krant.

Dit verhaal is gebaseerd op informatie uit:

  • Verslag van de handelingen van de tijdelijke gemeenteraad, 12-2-1946 en 22-3-1946 (bijlagen)
  • De Prinsestad, voor orde, recht en opbouw. Orgaan van de Vereeniging van oud-politieke gevangenen te Delft, 16-2-1946 en 16-3-1946
  • Veritas, mededelingenblad voor Delft en omstreken, 28-1-1946, 31-1-1946, 7-2-1946, 15-2-1946, 6-3-1946, 7-3-1946, 15-3-1946 en 21-3-1946

Sluitzegels voor het herdenkingsspel 700 jaar Delft, gratis ontworpen door reclamebureau Chapi. (TMS 63519)

Ga hier naar alle Bevrijdingsbulletins.

Zelf onderzoek doen naar de Tweede Wereldoorlog in Stadsarchief Delft?

Inloggen
Share
Tweet
Share