Godfried met de Bult

Als Dirck van Bleyswijck in de zeventiende eeuw aan zijn stadsbeschrijving werkt, kan hij niet om de vraag heen wie Delft heeft gesticht. Hij komt uit bij de elfde-eeuwse hertog Godfried met de Bult, die zijn bijnaam ontleent aan zijn gebochelde gestalte.

Godfried stamt uit het huis van Verdun en moet omstreeks 1040 zijn geboren. In 1069 wordt hij door de Duitse keizer benoemd tot hertog van Neder-Lotharingen, ongeveer het huidige Nederland en België. Een jaar later verjaagt hij in opdracht van de keizer de graaf van Holland uit het Maasmondgebied, zeg maar het gebied tussen Dordrecht en Vlaardingen. Als hij vervolgens orde op zaken stelt in deze regio, sticht hij Delft, volgens de legende.

Misschien wel het bekendste verhaal over Godfried betreft zijn levenseinde, begin 1076. Terwijl hij op een latrine zit, wordt hij door een soldaat van onderaf in zijn achterste gestoken. De wond is zo ernstig, dat hij eraan overlijdt. Er gaan meteen geruchten dat de dader handelt in opdracht van de graaf van Holland.

Harde bewijzen dat Godfried Delft sticht, zijn er niet. De vroegste vermelding van dit wapenfeit dateert pas uit de veertiende eeuw. Tegenwoordige historici menen dat het ontstaan van een nederzetting niet kan worden toegeschreven aan een enkele beslissing van één individu. Maar in de tijd van Van Bleyswijck is het voor het prestige van een stad van belang de oorsprong te verbinden met een zo belangrijk mogelijke figuur. En dan is een internationaal befaamde hertog als Godfried met de Bult een goede keuze. Er is uiteraard geen enkele afbeelding van de man zelf bekend, maar er zijn in de zeventiende eeuw verschillende gefantaseerde portretten van hem in omloop. En zo kan het dat Van Bleyswijck hem op de titelpagina van zijn boek laat afbeelden als stichter van de stad.