Kipptoestel

Weegschalen, reageerbuizen, cilinders, pipetten en pincetten biedt P.J. Kipp & Zonen te koop aan, hier op een factuur voor het Oude en Nieuwe Gasthuis uit 1875. Firma Kipp is dan al jaren een begrip in de wereld van de scheikunde.

Petrus Johannes Kipp (1808-1864) komt in 1830 naar Delft. Hij is een jaar eerder afgestudeerd als apotheker, of in de ‘artsenijmengkunde’ zoals het zo mooi staat vermeld in zijn scriptie. De 22-jarige Kipp koopt de apotheek van J.C. Blom aan de Oude Delft. Hij staat er niet vaak achter de toonbank, Kipp zit liever in het laboratorium. De apotheker onderzoekt op verzoek van de gemeente onder meer de kwaliteit van roggemeel. Hij kijkt naar de verontreiniging van het kanaalwater en hij voorkomt vergiftiging door anijszaad te testen.

De interesses en ambities van Kipp reiken verder dan de scheikunde. Hij neemt een instrumentmaker in dienst om ook chemische apparatuur te kunnen verkopen én te ontwikkelen. Zijn belangrijkste vinding is een glazen gasgenerator, een toestel waarmee kleine hoeveelheden gas gemaakt kunnen worden. Naar zo’n praktisch instrument bestaat veel vraag. Wetenschappers uit binnen- en buitenland komen het Kipptoestel bekijken. Ook tegenwoordig is het model nog in veel laboratoria in gebruik. Museum Boerhaave bezit zo’n origineel negentiende-eeuws Kipptoestel, samen met nog honderden andere instrumenten van de firma P.J. Kipp & Zonen.

Stamvader Kipp heeft een goede basis gelegd. Apotheek W.A. Kipp zit nog in Delft, aan de Van Beresteynstraat. De instrumentmakerij komt via fusies bij het internationale concern Delft Instruments terecht. Het Stadsarchief bezit uiteraard geen colorimeter, spectograaf of gasontwikkeling-apparaat, wel verwerft het vier meter archief van P.J. Kipp & Zonen. Hieruit is de bedrijfsgeschiedenis te destilleren. Ook zit hierin het allerprilste begin met een uitgebreide verhandeling over onder meer ‘narcoticum’ en ‘morphium’, oftewel de afstudeerscriptie van P.J. Kipp uit 1829.