Kledingontwerpen door Plony van Houten voor de R.K. Nijverheids- en Huishoudschool Sint Agnes, 1949-1955 (Archief 598, inv.nr 1566)
Openbare les op de R.K. Huishoudschool Sint Agnes aan de Voorstraat, 1959, foto Tiemen van der Reijken (TMS 4229)
14 april 2023:
Patronen knippen
Hoeveel mensen kunnen hier nog mee uit de voeten? Zelf kleding maken is nu voorbehouden aan hobbyisten, in de jaren vijftig is het een volwaardig vak. Plony van Houten leert het op ‘de Sint Agnes’ en bewaart haar schriften van patroontekenen en stofberekeningen. Die komen vast nog eens van pas.
De Sint Agnes heet voluit de R.K. Nijverheids- en Huishoudschool Sint Agnes en begint in 1914 als een katholieke vakschool. Middelbaar onderwijs is dan al wel toegankelijk voor meisjes. Maar de theoretische vakken op de hbs en mulo worden niet door iedereen nuttig geacht. De Sint Agnes zorgt voor onderwijs in het beroep waarin de meeste meisjes terecht zullen komen: dat van huisvrouw.
De opleiding slaat aan. In de jaren twintig volgen een christelijke huishoudschool en de openbare huishoudschool Rust Roest. De scholen passen hun vakkenpakket telkens aan naar de eisen die aan de moderne vrouw worden gesteld. Bij de Sint Agnes komt in 1939 kinderverzorging op het rooster, vanaf 1943 ook gymnastiek en Duits (!). Na de Tweede Wereldoorlog volgt een hele rits met natuur- en scheikunde, plant- en dierkunde, EHBO en ziekteleer. Deze vakken zijn nodig voor de opleiding vormingsklasse, die meisjes klaarstoomt tot lerares in het nijverheidsonderwijs. Ook komt er een vervolgopleiding voor inrichtingsassistentes die in de zorg willen werken, de INAS. De school blijft populair. In 1959 opent een tweede katholieke huishoudschool, de Beatrix Duyst in Buitenhof.
Hoewel er lessen voor andere beroepen bijkomen, blijft het huishouden centraal staan. De vrouw neemt immers altijd óók het huishoudelijk werk voor haar rekening. Met de invoering van de Mammoetwet in 1968 neemt het Lager Huishoud- en Nijverheidsonderwijs het stokje over. Vanaf nu zijn ook jongens welkom en wijzigt de opzet. Directeuren van de twee katholieke scholen doen in 1972 een oproep in de krant om de veranderingen te benadrukken: ‘De leerlingen krijgen geen stoomcursus voor een leven achter wastobbe en fornuis meer.’ De beroepsopleiding voor huisvrouw is passé.