Ex librissen: Voor H.J.A. van Uffelen door Sipke Baars (TMS 121296)
Tatoeage van papier
Wat de tatoeage nu is, is het ex libris rond 1900. Het gedrukte boekenetiket laat zien wat voor de eigenaar van belang is en wat diegene wil uitdragen. Het Stadsarchief bezit een aantal van deze kleinoden. Het zijn vaak prachtige kunstwerken op een stukje papier van maar een paar centimeter hoog en breed.
Leon Senf is ontwerper en plateelschilder bij De Porceleyne Fles. Hij maakt een ex libris voor bioloog Jan Verwey (1899-1981), de zoon van dichter Albert Verwey. De woonplaats van zijn jeugd, Noordwijk aan Zee, en zijn beroep en passie staan hierop afgebeeld. Jan Verwey leeft niet alleen voort in dit boeketiket, ook in het Jan Verwey Natuurcentrum in Noordwijk aan Zee, waar hij zijn enorme collectie vogelboeken aan nalaat. Veel van deze boeken zullen dit ex libris op het schutblad dragen.
Graficus Rijk van Lavieren maakt zijn eigen ex libris. De tekenende hand zal die van hemzelf zijn, beschenen door de stralen die uit een ster neerdalen. Een ster die overigens is samengesteld uit een passer en een geodriehoek, passend bij zijn werk als tekendocent aan de Ambachtsschool in Delft.
Van Lavieren gaat in 1921 ook voor Lou Spetter aan de slag. Deze afbeelding zou zéker niet misstaan als tatoeage. Een blote dame met guirlande en omringd door stralen. Aan haar voeten liggen boeken opgestapeld. Over Lou Spetter is niet veel bekend, behalve dan dat hij een aantal publicaties heeft nagelaten. Een schrijver dus, vandaar de boeken. Zijn belangrijkste titel is Het tovergraan (1937), een kinderboek over een jongetje dat onzichtbaar kan worden. Veel meer werk is van hem niet gevonden, behalve dan twee bijdragen aan de keurige christelijke maandbladen Droom en daad, maandblad voor jonge meisjes (1926) en Leven en werken, maandblad voor meisjes en jonge vrouwen (1927). Hoe kunstzinnig vormgegeven ook, dit ex libris lijkt niet echt te passen bij zijn werk. En dat past dan weer wonderwel bij sommige tatoeages: prima voor onder de kleding, niet per se voor iedereen zichtbaar.