De enige echte Kaart Figuratief

‘De enige? Die kaart heb ik ook!’, zegt u misschien. Het zou best kunnen dat u inderdaad een originele Kaart Figuratief van Delft bezit, al is die behoorlijk zeldzaam en kostbaar. Maar is het wel de eerste druk uit 1678, waarvan hier een stukje is afgebeeld? Voor zover bekend is er daar namelijk maar één van – en die berust in het Stadsarchief. Kijkt u daarom op uw exemplaar voor de zekerheid even goed naar dit detail, de stadswal bij het Achterom. Staan daar ook twee molens op, links de Sprengmolen en rechts de Roosmolen? Zo ja, dan horen we het graag! Zo nee, evengoed gefeliciteerd, want ook de tweede druk uit 1703 is een kostbaar bezit.

Dirck van Bleyswijck publiceert op 27 december 1667, zijn 28^ste verjaardag, het eerste deel van zijn levenswerk, de Beschryvinge der stadt Delft. Het tweede volgt in 1680, een jaar voor zijn overlijden. Tussendoor, in 1675, aanvaardt hij de opdracht van het stadsbestuur om een figuratieve kaart van Delft te maken, waarop de stad in vogelvluchtperspectief is afgebeeld. Een heel team gaat aan de slag. Landmeter Jacob Spoors doet de opmetingen, schilder Johannes Verkolje verricht het tekenwerk, Johannes de Ram en Coenraet Decker graveren de koperplaten en de Amsterdamse uitgever Pieter Smith verzorgt de druk in een helaas onbekende oplage. Tegelijk met de kaart worden ook 28 randprenten uitgegeven, de meeste met afbeeldingen van belangrijke gebouwen en monumenten. Als de kaart en de prenten volgens de handleiding aan elkaar worden geplakt op linnen, ontstaat een kolossale wandversiering van bijna vier vierkante meter.

De kaart verkoopt goed en in 1703 besluit het stadsbestuur tot een herdruk in een oplage van tweehonderd exemplaren. De originele koperplaten worden bijgewerkt, zodat zij weer een eigentijds stadsbeeld geven. De graveur vervangt het muurtje om het kerkhof van de Nieuwe Kerk door bomen en paaltjes, voorziet het Armamentarium van de nieuwbouw uit 1691-1693 en … verwijdert de Roosmolen. Die is namelijk in 1679 verplaatst naar de westelijke stadswal. Zolang niemand zich meldt met een Kaart Figuratief met de Roosmolen op zijn oude plek aan het Achterom, laten we boven dit stukje gewoon staan dat het Stadsarchief de enige echte bezit.