De omzwervingen van Van Goyen

Een echte Van Goyen in het Stadsarchief? Jazeker! Het is een eenvoudig schetsje van de Schiedamsepoort, maar daarom niet minder aantrekkelijk. Met een paar rake potloodlijnen is het bouwwerk neergezet en de bootjes ervoor maken er een levendig tafereel van. De tekening is niet gesigneerd noch gedateerd, maar deskundigen zijn er volstrekt zeker van dat zij is gemaakt door Jan van Goyen. In een schetsboekje dat hij in de jaren 1650-1651 gebruikte, zitten tekeningen die zeer vergelijkbaar zijn.

Minstens zo interessant als de naam van de tekenaar en de voorstelling is de herkomst. De schets komt al vroeg na haar ontstaan in Engeland terecht. In de zeventiende en vooral in de achttiende eeuw verzamelen schatrijke adellijke families daar op grote schaal kunst, ook van het Europese vasteland. Deze tekening van Van Goyen belandt in de collectie van de graven van Warwick, die een van de grootste verzamelingen van het land bezitten. Op enig moment wordt zij verworven door de uitgever Bruce Sterling Ingram. Diens grootvader Herbert Ingram is in 1842 de oprichter van de Illustrated London News, de eerste geïllustreerde krant ter wereld, en maakt daarmee fortuin. Bruce wordt in 1900 hoofdredacteur en blijft dat tot zijn dood in 1963. Daarnaast legt hij een geweldige verzameling tekeningen en aquarellen aan. Hij gebruikt zijn uitgebreide netwerk om nieuwe aanwinsten te verwerven. Zijn enige zoon en erfgenaam overlijdt jong, maar hij weet zijn neefje Michael aan te steken met het verzamelaarsvirus. In 1957 geeft oom Bruce deze schets aan Michael als kerstcadeautje.

Als Michael Ingram in 2005 overlijdt, wordt zijn collectie geveild bij Sotheby’s in Londen. De belangstelling is groot en sommige werken brengen tonnen op. Dat geldt gelukkig niet voor deze eenvoudige tekening. Misschien komt dat omdat de locatie door de experts van het veilinghuis niet wordt herkend: die is vaag omschreven als a watergate. En zo kan het Stadsarchief voor een acceptabel bedrag deze originele schets van Van Goyen terugbrengen naar de plaats waar zij ooit is gemaakt.