Een aanslag op prins Maurits? – Stadsarchief Delft
Executie van de daders van de moordaanslag op prins Maurits in 1623; gravure door Cornelis Visscher. (TMS 91246)

Executie van de daders van de moordaanslag op prins Maurits in 1623; gravure door Cornelis Visscher. (TMS 91246)

23 mei 2021:

Een aanslag op prins Maurits?

Grote paniek bij de Haagpoort op 23 mei 1613. De Fransman Jean Desinards, afkomstig uit de Provence, schiet een pistool af, juist op het moment dat de koets van prins Maurits daar passeert. Bij zijn arrestatie blijkt dat hij niet één maar zelfs twee pistolen bij zich heeft. Het opmerkelijke is echter dat ze niet zijn geladen met kogels, maar met poeder: een mengsel van lood en kwik. Volgens Jean ging een van de twee per ongeluk af toen hij bukte om zijn schoen te strikken.

Maar waarom was hij daar en wat moest hij met die pistolen? Jean vertelt zijn ondervragers dat hij het gemunt had op de geneesheren van de prins. Hij wilde hen beschieten met het poeder zodat ze tijdelijk blind zouden worden. Zo wilde hij wraak nemen voor de behandeling die zij hem enige tijd geleden in Brussel hadden gegeven. Daar had hij de prins drinkbaar goud en andere gedistilleerde dranken gepresenteerd. Diens geneesheren raadden Maurits dringend af om ervan te drinken en noemden Jean een bedrieger, die moest worden opgehangen. Er ontstond een handgemeen, waarbij hij in aanwezigheid van vele anderen was afgerost met stokken.

Jean is blijkbaar een beoefenaar van de alchemie. In deze eeuwenoude pseudowetenschap speelt goud een hoofdrol. Alchemisten proberen goud te maken door andere elementen samen te voegen, iets wat nooit blijkt te lukken. Daarnaast gebruiken zij goud om dranken te brouwen die geneeskrachtige werking zouden bezitten. Wie kans ziet machtige lieden als prins Maurits ervan te overtuigen dat dit waar is, kan daar rijk door worden. Jean ziet zijn opzet in Brussel mislukken door toedoen van de geneesheren en krijgt nog klappen toe. Het is dus best begrijpelijk dat hij wraakzuchtig is. De schepenbank lijkt overtuigd door het verhaal van Jean en hij komt er genadig van af. Hij krijgt geen lijfstraffen, maar wordt wel voor honderd jaar verbannen uit Holland en West-Friesland.

Hoe anders vergaat het de mannen die tien jaar later een aanslag op Maurits beramen. Onder hen is Reinier van Oldenbarnevelt. Hij wil wraak nemen voor zijn vader Johan, raadspensionaris van Holland, die in 1619 na een conflict met de prins is onthoofd. Reinier sterft samen met liefst veertien anderen op het schavot in Den Haag.

Inloggen
Share
Tweet
Share