Een verdwaalde soldaat

In het huis Verwersdijk 45 zit een gevelsteen met het jaartal 1537 en een afbeelding van twee knolrapen. Die komen ook voor op prentjes van de Delftse rederijkerskamer met het devies ‘Wij rapen gheneucht’. Daarom denkt men wel eens dat dit huis van de rederijkers was of van een lid van die vereniging. En daarom draagt de brug over de gracht tussen de Doelenstraat en de Visstraat zelfs de naam Rapenbloembrug.

Een beetje vergezocht is dat allemaal wel, want op de gevelsteen staat ook de plaatsnaam Bercheyck, die voor zover bekend niets met rederijkers te maken heeft.

De naam en het devies van de rederijkerskamer doen een wat melige humor vermoeden, maar hun dichtwerk en toneelspel zijn meestal bloedserieus. Zeer populair is bijvoorbeeld het moralistische stuk Elckerlijck, weliswaar niet Delfts, maar wel uit rederijkerskringen afkomstig. De stichtelijke werken van de rederijkers worden hoog gewaardeerd door het stadsbestuur, dat de zolder van de Waag gratis beschikbaar stelt voor hun bijeenkomsten.

In de Middeleeuwen hebben hun activiteiten – uiteraard, zou je bijna zeggen – ook een religieuze kant. Zij verzorgen jaarlijks een aantal taferelen in de processie tijdens de Grote Ommegang en hebben een eigen altaar in de Nieuwe Kerk. Daarmee verbonden is de broederschap van de Zoete Naam Jezus, genoemd naar de naamgeving van Christus op het feest van de besnijdenis, gevierd op 1 januari.

Ook niet-rederijkers kunnen lid worden en bijdragen aan de plechtigheden en gebeden, die naar men meent het zielenheil ten goede komen. De aantrekkingskracht is enorm, zo blijkt uit een ledenregister uit 1561, bewaard in het Stadsarchief. Het boekwerk bevat vele honderden namen. In sommige straten zijn zowat alle bewoners lid. Voor begijnen zijn aparte pagina’s gereserveerd, net als voor priesters. Op de allerlaatste bladzijde staat geen naam: hier leeft de klerk zich uit met een tekening van een soldaat. Zo krijgt het serieuze werk van de rederijkers op de valreep toch een luchtig tintje.