Gaat de vlag uit?

Deze vraag is in november 1813 van cruciaal belang, zeker voor de schrijver van dit verslag. Hendrik van Berckel (1783-1862) is dan twee jaar onderburgemeester van Delft en vreest voor zijn positie.

De vlag is namelijk oranje en al sinds 1795 in de ban. In dat jaar vlucht stadhouder Willem V met zijn gezin naar Engeland en stichten de patriotten een nieuwe Bataafse Republiek. De oude orangistische politiek heeft afgedaan.

Met hulp van Franse troepen vestigen de patriotten een nieuw bewind. Democratische verkiezingen moeten de inspraak vergroten en katholieken mogen weer openbare functies bekleden. Vooral dat laatste is voor de katholieke Van Berckel van belang. Als hij 28 jaar oud is, wordt hij onderburgemeester. De revolutie lost echter niet alle problemen op. De economie blijft sukkelen en na de inlijving bij Frankrijk in 1810 knijpt Napoleon het land verder uit. In november 1813 komen Amsterdammers in verzet en trekken de Franse troepen zich terug. Orangisten hebben hun plannen dan al klaar. Zij schuiven Willem Frederik als nieuwe leider naar voren, de zoon van stadhouder Willem V.

Van Berckel ziet de Fransen ook graag vertrekken, maar hij wil niet terug naar de oude situatie. Hij waarschuwt zijn medebestuurders om het machtsvacuüm niet meteen op te vullen door een oranje vlag uit te hangen. Van Berckel snelt naar het stadhuis, maar ziet de vlag al aan de stadhuistoren wapperen. Zijn collega’s dragen zelfs oranje versierselen. Van Berckel zet zijn principes overboord om geen argwaan te wekken: ‘Hierop deedt ik insgelijks een oranje lindtje aan.’

Enkele dagen later kondigt Willem Frederik zijn terugkeer aan. Vanaf 1815 zal hij als koning Willem I het nieuwe koninkrijk leiden. Het Delftse college wordt ontbonden, de revolutie is voorbij. Hendrik van Berckel komt er trouwens wel bovenop. Hij wordt schathemeltje rijk en weet zo opnieuw een plek in het stadsbestuur te veroveren. In 1840 wordt hij zelfs Delfts eerste katholieke burgemeester sinds de Reformatie.

Een daguerreotype van Hendrik van Berckel, ca. 1860 (TMS 74676)