Geheime brieven – Stadsarchief Delft
Ingekomen brief bij de burgemeester, 15-3-1893 (Archief 594, inv.nr 74)

Ingekomen brief bij de burgemeester, 15-3-1893 (Archief 594, inv.nr 74)

Buste van F.M. de Vries van Heijst, burgemeester van Delft van 1872 tot 1910, foto F.C.F. Gräfe (TMS 80026)

Buste van F.M. de Vries van Heijst, burgemeester van Delft van 1872 tot 1910, foto F.C.F. Gräfe (TMS 80026)

18 februari 2024:

Geheime brieven

Je vindt er geen liefdesperikelen of onthullende bekentenissen, maar intrigerend is zo’n archief natuurlijk wel: de ‘ingekomen en verzonden geheime brieven van de burgemeester’. Het Stadsarchief bezit vijf mappen met epistels van 1873 tot 1941 met daarin ooit heel gevoelige informatie.

Sommige brieven zouden ook nu het stempel ‘vertrouwelijk’ dragen. Zo vraagt een gepensioneerd officier in 1883 vrijstelling van lesgeld voor zijn zoon. De onderwijsinstelling informeert bij burgemeester Frans Marius de Vries van Heijst naar de financiële draagkracht van de man. Ook het politierapport over een gemeenteraadslid dat in 1904 ‘aardig gepimpeld’ heeft en de ‘zwaarste vloeken en verwenschingen’ verkondigt als hij het café wordt uitgezet, valt in een categorie waar B&W tegenwoordig met enige prudentie naar kijkt.

De gevoeligheid van andere correspondentie is meer tijdgebonden. De commissaris van de koning van Zuid-Holland stuurt in 1893 een geheime brief aan de burgemeester met de vraag hoeveel leden de Sociaaldemocratische Bond (SDB) telt en wat er tijdens een recente vergadering is gezegd. De SDB is de partij van Ferdinand Domela Nieuwenhuis, die van 1888 tot 1891 een zetel in de Tweede Kamer bekleedt. Dat de autoriteiten twee jaar later op scherp staan, heeft met een koerswijziging te maken. De SDB verkondigt vanaf 1893 de anarchie en wil via revolutie veranderingen doorvoeren. Het antwoord op de brief onthult niet veel. De politie houdt de bijeenkomsten wel in de gaten, maar er komen zoveel mensen dat het onmogelijk is ‘uit te maken wie socialist is, wie niet’. Wel kan de burgemeester melden wie er op de bijeenkomst heeft gesproken. Dat was Louis Maximiliaan Hermans, hoofdredacteur van De Roode Duivel, een provocerend socialistisch tijdschrift. Hij hield een rede onder de titel ‘Moordenaars blijven moordenaars’. Tja, bij zo’n titel zouden de autoriteiten nu waarschijnlijk ook wel extra alert zijn.

Inloggen
Share
Tweet
Share