Spin in het web – Stadsarchief Delft
Overeenkomsten tussen Delft en omliggende gemeenten over levering stroom, gas en water, 1909-1943 (archief 60, inv.nr. 132)

Overeenkomsten tussen Delft en omliggende gemeenten over levering stroom, gas en water, 1909-1943 (archief 60, inv.nr. 132)

W.L. van der Poel, Elektriciteitscentrale aan de Nieuwelaan, 1960-1962 (TMS 116746)

W.L. van der Poel, Elektriciteitscentrale aan de Nieuwelaan, 1960-1962 (TMS 116746)

14 maart 2023:

Spin in het web

Het is een boekje van niets. De inhoudsopgave somt bijna beschaamd een aantal gemeentelijke afspraken op. Delft komt hieruit naar voren als dé elektriciteitsleverancier in de regio, een rol die de stad aan het begin van de twintigste eeuw bijna tegen wil en dank krijgt toebedeeld.

Het is verbazingwekkend dat Delft zo’n belangrijke speler in de energiemarkt kan worden. Het college van B en W houdt plannen voor een elektriciteitscentrale welbewust jarenlang tegen. De nieuwe energiebron betekent namelijk concurrentie voor de gemeentelijke gasfabriek, waarvoor in 1880 net een derde gashouder is opgericht. De stad wil de profijtelijke inkomsten van het gas niet kwijt, maar loopt hierdoor flink achter de feiten aan. De Gist- en Spiritusfabriek experimenteert al met elektrisch licht en Rotterdam opent in 1883 een gemeentelijke elektriciteitscentrale.

Delft blijft de gasfabriek trouw. Zelfs als twee hoogleraren in 1894 een positief rapport schrijven over elektriciteitsgebruik door de gemeente, geeft het college niet thuis. De directeur van de gasfabriek dient in datzelfde jaar een plan in voor de bouw van een nieuwe en grotere gashouder. Hij wint het pleit. Elektriciteit gaat voorlopig nog aan de stad voorbij, tot frustratie van grote Delftse bedrijven en de Technische Hogeschool (voorloper van de TU Delft) die in 1905 nota bene een afdeling Elektrotechniek opricht.

Pas als de Technische Hogeschool op een plan broedt voor een eigen voorziening komt de Delftse raad in beweging. In 1909 geeft de gemeente opdracht tot de bouw van een elektriciteitscentrale met als eerste grote klant: de Technische Hogeschool. Een jaar later opent de burgemeester het ‘Electrisch Centraal Station’ aan de Nieuwelaan. De inhoudsopgave van dit boekje toont de rest van het verhaal: Vrijenban, Pijnacker, Maasland – en zo gaat de lijst nog even door. Delft wordt de spin in het web van de energiemarkt en verdient daar decennialang goudgeld aan.

Inloggen
Share
Tweet
Share