Afschrift van de akte van verhuur van het Prinsenhof aan de gezant van de koning van Frankrijk, 1697 (Archief 1, inv.nr 911)
Onderhandelingen in Huis ter Nieuburch te Rijswijk; tekening van Simon Fokke, c. 1770 (TMS 63629)
6 juli 2023:
Te huur: het Prinsenhof
Op 12 juni 1584 wordt Frederik Hendrik, zoon van Willem van Oranje en Louise de Coligny, gedoopt in de Nieuwe Kerk. De burgemeesters worden uitgenodigd om namens de stad getuige te zijn van de plechtigheid. Als dank voor deze hoge eer schenken zij de hooggeboren ouders met een royaal gebaar het voormalige Sint-Agathaklooster, dat zij hun tot dan toe in bruikleen hebben gegeven.
Vier weken later wordt Willem van Oranje vermoord. Zijn weduwe wil hier niet blijven wonen en het Prinsenhof komt leeg te staan. De burgemeesters willen er graag weer over kunnen beschikken. Na onderhandelingen met de executeurs-testamentair keert het terug in stedelijk bezit, in ruil voor een lijfrente van 400 gulden per jaar aan Frederik Hendrik.
Het uitgestrekte complex herbergt sindsdien de meest uiteenlopende instellingen en personen. Van de Kamer van Charitate tot de Latijnse School en van de Lakenhal tot het Apothekersgilde. Tot het eind van de zeventiende eeuw is altijd wel een gedeelte in gebruik als logement. Soms voor gasten van het stadsbestuur, soms voor huurders. In 1603 betrekt Emilia van Saksen, dochter van Willem van Oranje, de zuidelijke vleugel met haar man Emanuel van Portugal en hun acht kinderen. Drie van hen wonen nog lang in dit zogenaamde Hof van de Prinsessen van Portugal. Nu heet dat het Prinsenkwartier, terwijl het Prinsessenkwartier veel toepasselijker was geweest.
De laatste hooggeplaatste huurder is de heer De Harley Boneuill, op wie dit contract uit 1697 betrekking heeft. In dat jaar verblijft hij in Delft om in het Rijswijkse Huis ter Nieuburch namens de koning van Frankrijk te onderhandelen over vrede met Nederland, Engeland, Spanje en een groot aantal Duitse staten. Simon Fokke maakt omstreeks 1770 een gravure over deze Vrede van Rijswijk voor een geschiedwerk van Jan Wagenaar. Toevallig heeft het Stadsarchief een ontwerpschets voor die prent. Ook al zal de scène aan de fantasie van de tekenaar ontsproten zijn, samen met het huurcontract is zo’n tekening toch een mooie illustratie van de Delftse bijdrage aan de Rijswijkse geschiedenis.