Vrije ziekenhuiskeuze

Het lijkt een moderne reclameslogan voor zorgverzekeringen. Toch beheerst de vrije ziekenhuiskeuze honderd jaar geleden ook al de gemoederen. Het gaat om de vraag of arme stadsgenoten zelf voor één van de drie Delftse ziekenhuizen mogen kiezen. Gaan zij naar het openbare Oude en Nieuwe Gasthuis, het protestantse Bethelziekenhuis of het katholieke Sint-Hippolytusziekenhuis?

Van oudsher neemt het Oude en Nieuwe Gasthuis namens de gemeente de zorg voor arme zieken op zich. De protestantse en katholieke initiatieven die aan het eind van de negentiende eeuw ontstaan, doen dat op eigen kosten. Dat gaat vooral de katholieke Sint-Hippolytusstichting goed af. Er zijn genoeg geloofsgenoten die willen en kunnen meebetalen aan een eigen zorginstelling. In september 1925 opent het vernieuwde Sint-Hippolytusziekenhuis de deuren aan de Phoenixstraat, nu beter bekend als Delfstede. Met honderd bedden en een rijk gedecoreerd pand behoort het tot de crème de la crème van de voorzieningen. De in het Stadsarchief bewaarde ontwerptekeningen voor de glas-in-loodramen van de Delftse kunstenaar Rijk van Lavieren tonen de luxe uitstraling.

In 1929 ontspint zich een debat over vrije ziekenhuiskeuze. De gemeenteraad wil arme stadsgenoten de kans geven zelf een ziekenhuis te kiezen. Het Bethelziekenhuis heeft te weinig capaciteit, maar het Sint-Hippolytusziekenhuis gaat graag een overeenkomst aan. Voortaan legt de gemeente geld bij als een onvermogende Delftenaar naar het katholieke ziekenhuis wil. Hiermee is de boot aan, zeker voor het gereformeerde smaldeel van Delft. Van een vrije keuze is namelijk geen sprake als alleen de katholieke zorg subsidie krijgt. Daarbij geeft het scheve ogen dat de relatief welvarende katholieke gemeente ondersteund wordt met belastinggeld. Met de overwegend rooms-rode gemeenteraden blijft de subsidie echter geruime tijd in stand. En daarmee komt een blik op deze prachtige glas-in-loodramen voor net iets meer Delftenaren binnen bereik.

Rijk van Lavieren, Schetsontwerp voor het glas-in-loodraam ‘Sanitas’ in het Hippolytusziekenhuis, 1924 (TMS 139203)