Verkeersdrukte

26 januari 1946

Deze week staat een opgetogen bericht in de krant: de eerste zending Amerikaanse personenauto’s is in Amsterdam aangekomen. Het zijn 500 vierpersoonswagens, type Ford Anglia, bestemd voor artsen die tijdens de oorlog hun vervoermiddel zijn kwijtgeraakt. Een dag later, op 22 januari, bericht de Koninklijke Nederlandsche Automobiel Club (KNAC) dat dit niet alleen maar goed nieuws is: er vinden onevenredig meer verkeersongelukken plaats dan vóór de oorlog.

98.000 auto’s
De auto is in 1946 een relatieve nieuweling op straat. De fiets is het vervoersmiddel bij uitstek. Er is niet voor niets zoveel chagrijn over Duitse bezetters die fietsen vorderden, dáár hadden veel Nederlanders mee te maken. De auto was voor de oorlog wel al bezig met een gestage opmars. In 1939 waren er 98.000 personenauto’s in Nederland. Dat aantal groeide toen al ruim tien jaar, maar die groei stokte tijdens de oorlog. De 100.000-grens werd pas in 1949 bereikt. Ter vergelijking: in 2019 reden er 8,5 miljoen auto’s in ons land.

Militaire voertuigen
Na de bevrijding neemt het gemotoriseerd verkeer opeens fors toe. In het najaar plaatst de ANWB daarom ook verkeersborden met het opschrift Your girl friend knows that you can drive fast! Het is duidelijk dat de boodschap gericht is aan geallieerde militairen, want dát zijn degenen die over grote hoeveelheden rijdend materieel beschikken. Dat is ook de inschatting van de KNAC, die in januari waarschuwt voor het grote aantal ongelukken. Het is noodzakelijk om te letten op het rijgedrag van militairen en dan vooral van geallieerden, die zich nauwelijks aan de snelheidsregels houden.
De Delftse politie kan dit alleen maar beamen. In december 1945 stuurt de hoofdagent nog een persbericht naar de Veritas over een aanrijding op de Koornmarkt. Daar was een ‘carrier’ (militaire transportwagen) uit de Nickersteeg gekomen zonder voorrang te verlenen aan een personenauto, met een botsing tot gevolg. De agent klaagt dat vrij weinig bestuurders lijken te weten dat rechts altijd voorrang heeft. Hij benoemt het niet letterlijk, maar het is overduidelijk dat de bestuurder van de carrier een militair is.

Met de komst van de geallieerden neemt het wagenpark meteen toe: Canadese jeep op de Rotterdamseweg, mei 1945. (foto M.W. van Batenburg, TMS 11703)

Verkeersongelukken
De zorgen zijn niet voor niets. Het gaat zeker een paar maal per maand mis. Alleen al in januari 1946 krijgt de politie tien meldingen over verkeersproblemen: vier aanrijdingen met een auto, drie keer panne, tweemaal een voertuig te water en één dodelijk ongeluk. Vier van de tien keer is er een militair voertuig bij betrokken. Zoals de cijfers al laten zien, gaat het niet alleen om botsingen. Er mankeert ook het nodige aan het naoorlogse wagenpark. De politie rukt driemaal uit bij schade aan een auto op de openbare weg: een gebroken as, een haperende benzinetank en een gesprongen voorband. Het is niet gewaagd te veronderstellen dat er veel achterstallig onderhoud is door de schaarste aan materialen.
Dat die schaarste nog altijd zwaar weegt, blijkt ook uit het rapport van een aanrijding tussen een personenauto en een jongen op een bakfiets. De fietser is ongedeerd, maar er is wel 15 liter melk weggestroomd, er zijn 12 lege flessen stukgevallen en er gingen 8 flessen yoghurt verloren. Die schade is het noteren waard. Wat er op 22 januari in de Binnenwatersloot belandt, staat overigens niet vermeld. Op die dag rijdt een Schiedammer met lading en al de plomp in. Dat doet hij trouwens niet met zijn auto, maar met paard en wagen. Hoewel er steeds meer gemotoriseerd verkeer rondrijdt, gaat veel vrachtvervoer nog op de ouderwetse manier.

De brommerjeugd is nog ver weg, maar zorgen over hangjongeren blijven onverminderd groot. Daarover meer in het Bevrijdingsbulletin van 2 februari 1946: Grote noden van de jeugd.

Dit verhaal is gebaseerd op informatie uit:

• Veritas, mededelingenblad voor Delft en omstreken, 28-9-1945, 21-1-1946 en 22-1-1946 (t/m 12-10-1945 via www.delpher.nl)
• Archief 575. Gemeentepolitie
  o 642. Dag- en nachtrapporten, 7-1-1946
  o 648. Register met chronologische aantekeningen, 14-12-1945

Op de motor waarschijnlijk leden van een arrestatieteam van de Binnenlandse Strijdkrachten op de Kanaalweg tussen de Botaniestraat en de Oostpoortbrug, mei 1945. (foto M.W. van Batenburg, TMS 10589)

Ga hier naar alle Bevrijdingsbulletins.

Zelf onderzoek doen naar de Tweede Wereldoorlog in Stadsarchief Delft?