11.890 kilometer

Prosper Henri Julius van Lawick legt 11.890 kilometer af voordat hij in 1864 aan zijn opleiding in Delft begint. Alleen hier kan hij het felbegeerd diploma halen om carrière te kunnen maken op de plek waar zijn wieg stond: in Soerabaja op Java.

Prosper van Lawick is een van de eerste leerlingen van de Indische Instelling. Deze wordt in 1864 in Delft opgericht, tegelijk met een vergelijkbare studie in Leiden. Mannen die in de Oost namens de Nederlandse overheid een hoge functie willen bekleden, moeten hier naartoe om alles te leren over taal, cultuur en economie van de inlandse samenleving. Het cultuurstelsel loopt in deze jaren op zijn eind, maar Nederland verdient nog steeds goud geld aan de kolonie, die geleid wordt door een relatief klein ambtelijk bestuur. Hoge ambtenaren sturen hun zoons naar Nederland opdat zij in hun voetsporen kunnen treden.

Hendrik van Steeden is een studiegenoot, hij start ook in 1864. Hun beider namen staan genoteerd in de zogenaamde ‘In memoriamboeken’ van de Indische Instelling, bewaard in het Stadsarchief. In de boeken is nauwkeurig bijgehouden hoe de carrière van alle studenten van de Indische Instelling zich ontwikkelt. Duidelijk is dat Hendrik sneller werkt. Hij doet examen in 1866 en krijgt meteen een baan in Bantam, West-Java, waar hij controleur tweede klasse wordt. Prosper doet een jaar later examen en komt als ‘gewone’ ambtenaar ook in Bantam te werken. In 1872 verwerft ook hij de positie van controleur tweede klasse.

Hendrik maakt in 1881 promotie en wordt assistent-resident van Kraksaan op Oost-Java. Nog eens twaalf jaar later, in 1893, haalt hij ambtelijk gezien het hoogste doel: hij wordt resident van Probolinggo, ook op Oost-Java. Prosper heeft minder profijt van zijn opleiding. Hij wisselt nog een keer van standplaats en verlaat na 1873 de gouvernementsdienst om administrateur bij een suikerfabriek te worden. Weliswaar ook een prima carrière in Nederlands-Indië, maar die reis van tweemaal twaalfduizend kilometer had hij zich waarschijnlijk wel kunnen besparen.