Een huishouden van Jan Steen?

In 1655 vervaardigde Jan Steen het schilderij dat vanouds bekendstaat als ‘De burgemeester van Delft’. Tot 2006 – toen schreven twee Amsterdamse hoogleraren dat deze gezeten burger niemand anders kon zijn dan korenkoper Adolf Croeser, met zijn dochter Catharina. Het schilderij zou uitbeelden dat welgestelden in de Gouden Eeuw zich ongemakkelijk voelden bij hun rijkdom. Om dat schuldgevoel af te kopen, gaven zij royaal aan de armen.

De uit Delft afkomstige historicus Kees van der Wiel meent dat hier wel degelijk een burgemeester is afgebeeld, namelijk Geraldo Welhoeck. Hij verzeilde juist in 1655 in een enorme rel, toen dominee Arnoldus Bornius hem vroeg om de hand van zijn zeventienjarige dochter Agatha. Zij wilde wel, maar Welhoeck was des duivels. Bornius was 23 jaar ouder dan zij, hij was weduwnaar met drie kinderen en het ergste van alles: hij was van eenvoudige komaf. De ruzie tussen vader en dochter lag meteen op straat en iedereen bemoeide zich ermee. Zo bevindt zich in het archief van de kerkenraad een dik dossier, vol kleurrijke bijzonderheden. Pas in 1670, na het overlijden van Welhoeck en het vertrek van dominee Bornius naar Alkmaar, luwde de commotie en konden de geliefden eindelijk trouwen.

Volgens Van der Wiel zien we hier hoe Agatha haar vader Geraldo Welhoeck openlijk de rug toekeert. Zij lijkt op weg naar de ouderwets geklede man op de brug. Is dat dominee Bornius, die de arme vrouw aan de burgemeester de brief laat bezorgen waarin hij vraagt om Agatha’s hand? Als dit klopt, zijn we hier getuige van het moment waarop de keurige burgemeester Welhoeck het middelpunt wordt van een huishouden van Jan Steen.