Bieroorlog: Delft klopt Amsterdam

Eeuwenlang drinkt iedereen bier. Het water uit grachten en sloten is ongeschikt voor consumptie, maar als je het kookt en op smaak brengt, is het prima te drinken. Kinderen drinken dunbier, ook wel kleinbier of scharrebier genoemd, met minder suikers en een lager alcoholpercentage.

Bier is de volksdrank en de markt is dus enorm. Rond 1400 zijn Gouda, Haarlem en Delft de voornaamste brouwsteden van Holland. Zij produceren niet alleen voor de lokale markt, maar ook voor de export buiten het graafschap. Delft weet in de loop van de vijftiende eeuw zijn concurrenten te overvleugelen. Het stadsbestuur begunstigt de grote brouwers ten koste van de kleintjes, zodat er steeds grootschaliger en goedkoper kan worden geproduceerd. Andere steden kiezen voor bescherming van het kleinbedrijf en prijzen zich zo uit de markt.

Is het niet om de smaak, dan is het dus wel om de prijs dat tappers liever Delfts bier schenken dan dat van plaatselijke brouwerijen. Veel stadsbesturen proberen de eigen nijverheid te beschermen door importheffingen op elders gebrouwen bier. In 1411 ziet Delft echter kans deze belemmeringen uit de weg te ruimen. Het krijgt van graaf Willem VI gedaan dat hij alle steden in Holland en Zeeland verbiedt om Delfts bier hoger te belasten dan lokale producten.

Delft zet dit privilege eeuwenlang in als wapen tegen handelsbelemmeringen. Zo ook in 1613, als het een bieroorlog uitvecht met Amsterdam. Vier tappers aan de Overtoom die Delfts bier verkopen, krijgen van de accijnsmeester een boete van 25 gulden per vat en bovendien wordt hun voorraad in beslag genomen. Zij laten de zaak voorkomen voor de Amsterdamse schepenbank. Die verlaagt de boete weliswaar tot een eenmalig bedrag van 25 gulden, maar vindt kennelijk nog steeds dat er sprake was van een strafbaar feit. Nu besluit Delft zich met de zaak te bemoeien. De burgemeesters gaan met de tappers in beroep bij het Hof van Holland en brengen uiteraard het privilege van 1411 in stelling. Het wordt een klinkende overwinning: het Hof geeft de tappers van de Overtoom en hun Delftse medestanders in alle opzichten gelijk. De vier perkamenten vonnissen zullen door de secretaris van Delft als heuse trofeeën in het archief zijn bijgezet.