Van Marktveld tot Markt

Abraham de Haan tekende in 1743 een fraai beeld van de Markt. Statige huizen omzomen een ruim plein tussen de Nieuwe Kerk en het stadhuis. Onder de bomenhaag voor de kerk staat een koets met twee paarden. Winkeliers hebben hun waren uitgestald en onder hun luifels worden zaken gedaan of praatjes gemaakt. Tussen de tonnen en balen maken mensen een ommetje, terwijl anderen een versnapering kopen bij het kraampje tegen het stadhuis. De Markt is het levendige en tegelijk gemoedelijke centrum van een voorname stad.

Het is duidelijk dat de tekenaar niet de situatie op donderdag heeft weergegeven. Dan veranderde levendigheid in hectiek. Al in het stadsrecht van 1246 wordt de weekmarkt genoemd en tot op de dag van vandaag wordt die gehouden op dezelfde dag en op dezelfde plaats. In de eerste eeuwen was er overigens nog geen sprake van een plein maar van het Marktveld. Die naam wijst erop dat er nog geen plaveisel aanwezig was. Omdat het terrein ook nog eens relatief laag gelegen was, veranderde het bij regenval ongetwijfeld in een moddervlakte.

Het Marktveld werd geëxploiteerd door of namens de graaf van Holland. Zijn rentmeester inde het marktgeld van de kooplieden die hier hun waren verkochten. De graaf bezat bovendien de waag, de lakenhal en andere gebouwen die cruciaal waren voor het reilen en zeilen van de Delftse economie. Het stadsbestuur wilde natuurlijk graag baas in eigen huis zijn en maakte slim gebruik van de permanente geldnood van de landsheer. Elke keer als hij om financiële bijstand vroeg voor een oorlog of andere uitgaven, troggelde de stad hem in ruil daarvoor een privilege af. In 1436 wist Delft zo van hertog Filips van Bourgondië de rechten op het Marktveld te verwerven. Het stadsbestuur kon voortaan zelf bepalen hoe de ruimte werd gebruikt en ingericht – en dat deed het ook. In 1484 werd het hele Marktveld ongeveer een meter opgehoogd en voorzien van plaveisel. Het Marktveld was een marktplein geworden.