Vestingwerken

Na een moeilijk begin komt het helemaal goed tussen hertog Albrecht en Delft. In 1359 belegert de nog maar net aangetreden landsheer de stad en straft de inwoners zwaar voor hun medewerking aan een opstand tegen zijn gezag.

Een van de maatregelen is de ontmanteling van de verdedigingswerken, zodat zijn vijanden zich er niet meer in kunnen verschansen. De poorten moeten worden afgebroken, de wallen geslecht en de stadsgracht gedempt. Maar een economisch zo belangrijke stad is ook een melkkoe voor Albrecht, dus al snel betrekt hij Delft weer bij het bestuur van Holland. Het hier afgebeelde privilege van 6 juli 1394 is een belangrijke stap in de verzoening: Delft mag de stadsgracht weer opengraven en de poortgebouwen herstellen.

In 1449 geeft hertog Filips van Bourgondië Delft toestemming om wallen aan te leggen, voorzien van muren en waltorens. Dat is een project van lange adem en hoge kosten. In 1514 verklaart het stadsbestuur dat het jaarlijks 4.000 pond te besteden heeft aan de fortificatie. Voor het voltooien van de ommuring is dan nog 13.000 pond nodig. Van de zestien geplande waltorens moeten er nog een paar worden gebouwd; elke toren kost 1.000 pond. De Oostpoort en de Wateringsepoort zijn alweer toe aan vernieuwing, begroot op 8.000 pond. Op de plattegrond die Jacob van Deventer omstreeks 1559 tekent, is te zien dat de ommuring aan de oostzijde van de stad nog altijd niet gereed is.

De prioriteit ligt dan al lang niet meer bij muren, want die bieden door de toegenomen vuurkracht van kanonnen onvoldoende bescherming. Het is zaak de vijand verder van de stad te houden en hem zelf onder vuur te nemen. De aangewezen manier daarvoor is de aanleg van bolwerken, waarop geschut kan worden opgesteld. In 1556 maakt de Utrechtse architect Willem van Noort een plan dat Delft moet omtoveren tot een heuse vestingstad, met liefst vijftien bolwerken. Het wordt nooit uitgevoerd, vermoedelijk omdat het veel te duur is. Pas als de nood hoog is, aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog, worden bolwerken aangelegd bij de voornaamste invalswegen: buiten de Haagse- en Wateringsepoort, de Schiedamsepoort en de Waterslootsepoort.