Lieve Papa, maak u niet ongerust

Iedere ouder weet wat deze woorden betekenen. Het is dan ook maar de vraag of de ontvanger werkelijk gerustgesteld is. De brief arriveert immers net na de Tiendaagse Veldtocht in 1831, toen het Nederlandse leger met een verrassingsaanval probeerde het opstandige België weer in te lijven.

De ontvanger van de brief is Franc van der Goes van Naters, een oud-militair. Hij woont sinds enkele jaren in Kleef, maar is in Delft geboren en heeft als telg van een oud regentengeslacht nauwe banden met de stad. Om die reden berust het complete familiearchief bij Stadsarchief Delft. Zo ook de drie brieven die zijn zoon hem in 1831 stuurt uit respectievelijk Turnhout, Leuven en Tienen.

Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden bestaat pas sinds 1815. De zuidelijke provincies hebben er van meet af aan moeite mee en roepen in 1830 hun onafhankelijkheid uit, tot woede van koning Willem I. Hij laat het leger uitrukken om de Belgische Opstand te onderdrukken en voert op 2 augustus 1831 een grootscheepse aanval uit. Een dag later schrijft Van der Goes jr. aan zijn vader dat hij zich niet ongerust moet maken. ‘Tot nog toe gaan de Belgen overal loopen, ons verlies is onbeduidend.’ De volgende brief komt tien dagen later, een met potlood geschreven kattenbelletje: ‘Cees en Willem zijn beide in het diepst van het vuur geweest en evenals ik goddank er gelukkig afgekomen.’ Helemaal onderaan de brief pas komt het slechte nieuws. ‘De familie Gallièris is zeer ongelukkig. Vader en zoon zijn beide een been kwijt.’

Het Nederlandse leger wint de tien dagen durende slag, maar heeft 131 gesneuvelden en 590 gewonden te betreuren. België behoudt ook nog eens zijn soevereiniteit omdat het Franse leger de zijde van de jonge staat kiest. Politiek-strategisch heeft de strijd wel nut, want Nederland kan gunstige scheidingsvoorwaarden bedingen. Daar gaat België mee akkoord. Koning Willem I doet er langer over. Hij gaat pas in 1838 overstag. Al die jaren blijft zijn leger gemobiliseerd. Franc van der Goes krijgt dus waarschijnlijk nog wel vaker post uit het zuiden, maar het spant er dan niet echt meer om.

Joost Hendrik Burlage, Herdenkingsprent Tiendaagse Veldtocht, ca. 1861. (TMS 109114)