Marktplaats

Koopjesjagers opgelet. Het Stadsarchief Delft koopt in 2013 via Marktplaats een ingelijste tekening van de Pauwmolen in Vrijenban. Bij het openmaken van de lijst komt een onderschrift tevoorschijn: ‘bij Delft, julij 1828 – B.J.’
Dat is een geweldige vondst, want hiermee heeft het Stadsarchief een originele penseeltekening van Balthasar Jooss op de kop getikt.

De in Zwitserland geboren huursoldaat Balthasar Jooss (1772-1834) trouwt in 1798 met Urselina Sijbers uit Brielle. Hij is muzikant in het leger en kan verdienstelijk tekenen. Het Rijksmuseum bezit een gezicht op Brielle van zijn hand uit 1797. Dat artistieke talent zorgt in 1815 voor een nieuwe stap in zijn carrière. Jooss wordt adjunct-tekenmeester bij de in Delft opgerichte Artillerie- en Genieschool, die een jaar daarvoor is opgericht. Deze opleiding voor militaire leidinggevenden verhuist in 1828 naar Breda en staat daar bekend als de Koninklijke Militaire Academie. Jooss geeft voortaan les in Breda, maar blijft wel in Delft wonen.

In de zomermaanden brengt Jooss zijn woonplaats minutieus in kaart. Hij noteert onder iedere tekening de maand en het jaartal. Het Stadsarchief bezit 58 van dergelijke tekeningen, gedateerd tussen 1822 en 1834. Jooss legt monumentale bouwwerken vast en tekent de stad vanuit verschillende gezichtspunten. Bijzonder zijn de tekeningen die hij vanuit het raam van zijn eigen woning aan de Oude Delft maakt, zoals de prent uit 1827 met de twee molens aan de Phoenixstraat. Omdat Balthasar Jooss de meeste tekeningen ook nummert en eentje het nummer 83 draagt, lijkt het erop dat er nog veel meer prenten moeten zijn. Het loont dus de moeite om nog eens goed op zolder rond te kijken, of in ieder geval om Marktplaats in de gaten te houden.

Balthasar Jooss, Tekening van twee molens aan de Phoenixstraat, gezien vanuit zijn woning aan de Oude Delft, 1827 (TMS 66309)