Ooggetuige van de kloostersloop

Het Stadsarchief bezit een album met ingeplakte tekeningen van onder meer de sloop van het kartuizerklooster en Koningsveld. Het stadsbestuur besluit daartoe in 1573 om te voorkomen dat Spaanse troepen van daaruit Delft zouden belegeren. Volgens een in het album liggend briefje dateren de tekeningen uit de negentiende eeuw. Ze staan daarom lange tijd te boek als kopieën van de bekende achttiende-eeuwse prenten, dus oninteressant.

In 2013 worden de tekeningen voor het eerst serieus onderzocht, want er zijn toch wel wat opvallende zaken. Ten eerste het merkwaardige papier: dat heeft een onregelmatige, grauwe kleur en een heel ruwe structuur. En bij de afbeeldingen staan teksten, soms nauwelijks leesbaar omdat de inkt in het ruwe papier is uitgelopen. Voor zover ze leesbaar zijn, maken ze toch echt de indruk veel ouder te zijn dan de negentiende eeuw.

Onderzoek onder de microscoop maakt duidelijk dat het papier niet is gemaakt van lompen of houtpulp, zoals eeuwenlang gebruikelijk, maar van vlas. Het zit vol met strootjes en andere houtachtige vezels – vandaar de ruwe structuur. Verder onderzoek leert dat dergelijk papier vrijwel uitsluitend in de tweede helft van de zestiende eeuw wordt gebruikt. Niet om met een scherpe pen en inkt op te schrijven natuurlijk, maar om op te tekenen, met potlood, krijt en zilverstift. En zo wordt duidelijk dat dit album geen kopieën van prentjes bevat, maar de originele tekeningen, die juist als voorbeeld hebben gediend voor de prentmaker. Bij sommige tekeningen staat het jaartal 1573 en er is geen enkele reden om te betwijfelen dat ze inderdaad uit die tijd dateren.

Zo zie je maar dat je niet voetstoots moet aannemen wat iemand ooit heeft opgeschreven. Dankzij een kritisch heronderzoek worden unieke tekeningen ontdekt, gemaakt door een ooggetuige van de dramatische kloostersloop in de eerste jaren van de Tachtigjarige Oorlog.