Dubbele pagina uit een perkamenten boek, gebruikt als omslag voor de rekening van het Oude en Nieuwe Gasthuis van 1562/63 (Archief 97, inv.nr 344)
Met bladgoud versierd fragment van een perkamenten handschrift, gebruikt als omslag voor een gasthuisrekening (Archief 97, inv.nr 344)
8 juni 2023:
Perkamentrecycling
‘Zonde om weg te gooien, precies wat ik nodig heb’, denkt een rentmeester van het Oude Gasthuis. Hij komt een groot perkamenten boekwerk tegen en ziet meteen voor zich hoe hij dat kan gebruiken. Als hij het uit de band haalt, kan hij de stevige bladen als kaften om zijn oude jaarrekeningen heen vouwen.
Wanneer deze rekening uit het boekjaar 1562-1563 wordt ingebonden, weten we niet precies, maar het is vermoedelijk pas na 1572. In dat jaar sluit Delft zich aan bij de Opstand tegen Spanje en niet lang daarna krijgen de calvinisten het in de stad voor het zeggen. Zij nemen de parochiekerken over, heffen de kloosters op en dwingen priesters en kloosterlingen hun geloof te verzaken of de stad te verlaten. Veel katholiek erfgoed wordt kort en klein geslagen of in brand gestoken. Maar zo’n boek over kerkelijk recht kan nog wel eens goed van pas komen. Niet vanwege de inhoud, maar omdat perkament zo goed bruikbaar is als beschermende omslag voor kwetsbare papieren archivalia.
Zonder perkamentrecycling blijft er misschien wel niets van deze jaarrekening over. In 1536 wordt het gasthuis getroffen door de stadsbrand en gaat nagenoeg de hele administratie verloren. Er wordt een nieuw archief opgezet, dat eeuwenlang op de zolder van het complex aan de Koornmarkt ligt. In 1972 wordt het overgebracht naar het Stadsarchief en geïnventariseerd. Daarbij blijkt dat ongedierte, vocht en verwaarlozing zoveel schade hebben veroorzaakt, dat grote delen van het archief decennialang niet ter inzage kunnen worden gegeven aan onderzoekers.
Met het oog op de viering van het 750-jarig bestaan in 2001 geeft de directie van het Reinier de Graaf Gasthuis opdracht tot restauratie. Vooral de jaarrekeningen uit de zestiende eeuw zijn er erg slecht aan toe. Heel voorzichtig maakt de restaurator de volledig met elkaar verkleefde perkamenten omslagen en papieren bladen van elkaar los. Dan komt onder meer dit met bladgoud versierde fragment van een middeleeuws boek tevoorschijn. Wie durft er nog te zeggen dat jaarrekeningen saai zijn?