Ruziënde regenten – Stadsarchief Delft
Weesmeisjes van het Weeshuis aan de Oude Delft, poserend in de naaikamer, ca. 1880, foto Emma Kirchner (TMS 1927)

Weesmeisjes van het Weeshuis aan de Oude Delft, poserend in de naaikamer, ca. 1880, foto Emma Kirchner (TMS 1927)

Carel Jacobus Behr, Linnenkamer van het Weeshuis, ca. 1879 (TMS 5886)

Carel Jacobus Behr, Linnenkamer van het Weeshuis, ca. 1879 (TMS 5886)

1 maart 2023:

Ruziënde regenten

Niets verraadt dat er over de hoofden van de jongeren in het Weeshuis felle ruzies woeden. De Delftse fotografe Emma Kirchner maakt omstreeks 1880 deze prachtfoto van de oudste weesmeisjes. Zij poseren met de naaimoeder en de onlangs voor hen aangeschafte handnaaimachine. Ogenschijnlijk is er niets aan de hand.

Die ruzies zijn vastgelegd in de notulenboeken van het Weeshuis dat vanaf 1579 aan de Oude Delft gevestigd zit, in het complex dat nu het onderkomen is van studentenvereniging Sanctus Virgilius. Er zijn notulenboeken van de regenten én van de regentessen. De heren bestieren het Weeshuis en leggen in grote lijnen de koers vast. Dames regentessen bekommeren zich om de dagelijkse gang van zaken in het tehuis met speciale aandacht voor de opleiding van de meisjes.

In 1880 bezoeken twee regenten de naaizolder. De heren schrikken van de lange eentonige dagen die de meisjes moeten maken. Zij stellen voor hen afwisselend keukenwerk, schoonmaakwerk en naaiwerk te laten doen. Dat is volgens de regentessen ‘niet te doen’. De dames vinden ook dat meisjes te snel op een dienstje worden geplaatst. De regenten vinden dat juist nuttig, want zo kunnen de meisjes ervaring opdoen.

De welles-nietes-discussie gaat eindeloos heen en weer, ook letterlijk. De regenten en regentessen vergaderen in aparte ruimtes in het tehuis. Een van de regenten loopt af en toe naar de regentessen om belet te vragen. De notulen lezen daardoor soms als een pingpongwedstrijd. Eerst zijn de heren aan slag, vervolgens ketsen de dames de bal terug. Pas in 1883 vinden de colleges elkaar in een werkzame oplossing. Meisjes mogen wel eerder op een dienstje, maar dan niet langer dan zes weken.

De kern van het geruzie wordt niet weggenomen. Regentessen krijgen het huishoudelijk werk in het Weeshuis niet rond als zij de meisjes meer vrijheid geven. Regenten opperen vaker plannen voor vernieuwing totdat de regentessen er in 1912 de brui aan geven. Zij leggen hun functie neer. Vanaf dat moment is er alleen nog maar een regentencollege. En de meisjes? Die blijven ook nadien nog volop ingezet worden in het huishouden.

Inloggen
Share
Tweet
Share