Voortschrijdend inzicht

In juli 1965 zien bewoners van de Spoorsingel de stofwolken optrekken: het Spoorwegplan is voltooid. Vijftig jaar later maakt de Haagse kunstenares Anneloes Groot deze aquarel in opdracht van het Stadsarchief. Weer zijn er stofwolken, maar nu omdat het icoon van ditzelfde Spoorwegplan tot op de grond wordt afgebroken.

Het Spoorwegplan is het antwoord op knellende verkeersproblemen bij de verschillende overgangen in de stad. Vrachtwagenchauffeurs, automobilisten, motorrijders, fietsers en voetgangers staan continu voor dichte spoorbomen. Tunnels en een spoorwegviaduct van bijna een kilometer lang moeten uitkomst bieden. In 1955 start deze titanenklus met graafwerkzaamheden voor een onderdoorgang bij de Engelsestraat, de in 1960 geopende Irenetunnel.

Het pièce de résistance is het spoorwegviaduct. Als dat in juli 1965 officieel geopend wordt, putten journalisten zich uit in loftuitingen: de ‘stalen boeien’ zijn verbroken, want de spoorbaan ‘snijdt Delft niet meer in tweeën’. Het is ‘een sierlijk stuk werk geworden’. Zelfs critici die vreesden voor geluidsoverlast laten weten dat dit reuze meevalt, het lawaai is minder dan toen de trein nog op het maaiveld reed.

Zeker dat laatste zal bewoners van de Spoorsingel vreemd in de oren klinken. Geluidsoverlast is een van de zwaarwegende argumenten om vanaf 1990 te pleiten voor een spoortunnel. Het 25 jaar eerder met tromgeroffel geopende ‘plezierig aandoend wit lint dwars door de stad’ is een doorn in het oog geworden. Niemand is er rouwig om als het project Spoorzone korte metten maakt met het viaduct. Nou ja, niemand? Veel Delftenaren blijken toch gehecht te zijn geraakt aan het gevaarte. Brokstukken van het viaduct mogen als souvenirs meegenomen worden, als was het de Berlijnse muur. Het Pijlermonument houdt sinds 2018 de herinnering aan het viaduct ook in het straatbeeld levend, al is het maar om voorbijgangers erop te wijzen dat voortschrijdend inzicht van alle tijden is.